Eğer "kendinimi değersiz hissediyorum" diyenlerdenseniz, umutsuz ve önemsiz bir duygu içine kapılabilirsiniz. Bu duygu, kendinizi suçlu, işe yaramaz ve çaresiz hissetmenize neden olabilir.
Bazen, kendinizi dünyaya sunacak hiçbir şeyiniz olmadığı düşüncesine kapılabilirsiniz.
Bu duygu, hayatınızda her şeyin yanlış olduğunu ve olumlu hiçbir şeyin olmadığını düşündürebilir.
Olumsuzluklar yerine hayatınızın olumlu yönlerine odaklanmak zor olabilir.
Genellikle düşük öz saygı, yani kendiniz hakkında olumsuz bir görüşe sahip olma durumu, değersizlik hissine neden olabilir. Bu durumda, kendinize karşı aşırı eleştirel olabilir, zorluklardan kaçınabilir, ilişkilerde sorunlar yaşayabilir ve hatta sosyal olarak izole olabilirsiniz.
Dış görünüşünüze dikkat etmeme, alkol veya uyuşturucu kullanma gibi tepkiler de gösterebilirsiniz. Eğer bu duyguları yaşıyorsanız, bir uzmana danışmak önemlidir.
Değer hissetmeme duygusu, bazen hayatınızın tehlikede olduğunu düşünmenize yol açabilir.
Bu durumda, acil yardım hattını arayarak ya da bir uzmandan yardım almanız önemlidir.
Neden Kendimi Değersiz Hissediyorum?
Değersizlik hissi, çeşitli faktörlerin bir araya gelmesiyle ortaya çıkabilir.
Bir ilişkinin bitmesi, sevilen birinin kaybı, iş kaybı gibi olaylar ya da sürekli zorbalık, okulda düşük performans, istismar veya mali sıkıntılar gibi sürekli stresli durumlar bu hissi tetikleyebilir.
Özellikle genç yaşlarda sürekli eleştirilen biri, kendini değersiz hissetme eğilimine sahip olabilir. Bu, çocukluk deneyimlerine dayanan derin bir inanç şeklinde ortaya çıkabilir. Bu inançlar, otomatik düşüncelerimizi etkiler.
Eğer sürekli düşük öz saygıya sahipseniz, bu durum özgüveninizi zayıflatabilir ve kendinizi güvensiz, motivasyonsuz ve değersiz hissetmenize yol açabilir.
Değersizlik Duygularının Altında Yatan Sebepler
Değersizlik hissi, pek çok farklı etkenden kaynaklanabilir. Kişinin yetiştirilme tarzı, sosyal deneyimleri, stresli olaylar ve ruh sağlığı koşulları bu duygunun oluşumunda rol oynayabilir. İçsel bu mücadelede etkili olan bazı temel sebepler şunlar olabilir:
Çocukluk Travması:
Çocukluk döneminde yaşanan olumsuz deneyimler, kalıcı izler bırakabilir. İhmal, istismar veya kötü muamele gibi durumlar, değersizlik duygularının gelişmesinde etkili olabilir. Bu tür travmatik olaylar, bireyin yetişkinlik döneminde değersizlik hissini taşımasına yol açabilir.
Araştırmalar, bu erken dönem travmalarının ileriki yaşlardaki değersizlik duygularıyla ilişkili olduğunu göstermektedir.
Olumsuz Olayları Kendi Üzerinize Atfetme Eğilimi:
Bazı kişiler olumsuz olayları, kendi eylem veya özelliklerine bağlayabilirler. Bu tutum sergileyen bireyler, depresyon belirtileri dahil olmak üzere değersizlik duygularını daha yoğun yaşama eğilimindedirler.
Geçmiş Eleştirilerin Etkisi:
Geçmişte başkaları tarafından eleştirilmek, kişinin kendini değersiz hissetmesine neden olabilir. Başkalarının aşağılayıcı tavırları veya eleştirileri, bireyin değer algısını olumsuz etkileyebilir.
Stresle Başa Çıkma:
Stresle başa çıkma yeteneğinde zorlanmak, kişinin kendine dair algılarını etkileyebilir. Özellikle ciddi stres kaynaklarına maruz kaldıktan sonra, finansal sorunlar, boşanma veya iş kaybı gibi durumlar değersizlik hissini artırabilir.
Ruh Sağlığı:
Bazı ruh sağlığı sorunları, kişinin kendini değersiz hissetmesine sebep olabilir. Depresyon gibi duygudurum bozuklukları, genellikle utanç, suçluluk, umutsuzluk ve değersizlik gibi belirtilerle kendini gösterir. Bu tür belirtiler günlük yaşamı olumsuz etkileyebilir ve yönetmeyi zorlaştırabilir.
"Kendimi Değersiz Hissediyorum" - Değerinizi Yeniden Keşfetmenin Yolları
Eğer kendinizi değersiz hissediyorsanız, bu duygularla başa çıkmanıza ve kendinizi daha iyi hissetmenize yardımcı olabilecek pratik adımlar bulunmaktadır. İşte deneyebileceğiniz bazı etkili yöntemler:
Kendinize Nazik Olun
Değersizlik hissi yaşayanlar genellikle olumsuz düşüncelere kapılır ve kendi kendilerini olumsuz bir biçimde eleştirirler. Bu alışkanlığı değiştirmek zor olabilir, ancak kendinize karşı nazik olmaya odaklanarak başlayabilirsiniz.
Kendinizi olumsuz ifadeler kullanırken yakaladığınızda, bu düşünceleri daha yapıcı ve gerçekçi bir bakış açısıyla ele almayı deneyebilirsiniz.
Örneğin, "Bu işi asla başaramayacağım" düşüncesini "Her gün kendimi geliştirecek adımlar atabilirim" şeklinde yeniden formüle edebilirsiniz.
Değersizlik Anlarını Tanıyın
Bazen bu duygular belirli durumlar, düşünceler veya deneyimler sonucunda ortaya çıkar. Değersizlik hissinizin hangi durumlarda arttığını, ne zaman ortaya çıktığını ve hangi düşüncelerin bu duyguyu beslediğini gözlemlemeye başlayın. Bu, olumsuz düşüncelerle mücadele etmede ve yetersizlik duygularını azaltmada yardımcı olabilir.
Şükran Pratiği
Kendinizi başkalarıyla karşılaştırırken değersizlik hissi daha da artabilir. Kendi hayatınızı başkalarınınkiyle kıyaslamak yerine, her gün minnettar olduğunuz şeyleri düşünmek için zaman ayırabileceğiniz bir şükran günlüğü tutmayı deneyin. Dikkatinizi olumlu noktalara odaklayarak kıyaslamadan kaynaklanan negatif duygulardan kaçınabilirsiniz.
Başkasına Yardım Etmek
Değersiz hissettiğinizde, dikkatinizi başka şeylere odaklamak faydalı olabilir. Araştırmalar, topluma yardım etmenin veya başkalarına destek olmanın kişinin mutluluğunu ve iyilik halini artırabileceğini göstermektedir. Başkalarına yardım etmek, bağlantı hissi ve amaç duygusunu güçlendirebilir.
Değerizlik Hissi ve Yoga/Meditasyon Bağlantısı:
Değerizlik hissi, genellikle kaygı bozukluklarıyla yakından ilişkilidir. Stres ve endişe, bu duygunun kökeninde yatan tetikleyiciler olabilir. Ancak, Yoga ve Meditasyonun değerizlik hissine olan olumlu etkileri üzerine yapılan araştırmalar, bu kadim uygulamaların zihinsel sağlık üzerindeki güçlü etkilerini ortaya koyuyor. Yoga ve meditasyonun düzenli uygulanması, beyindeki nörotransmitterleri düzenleyerek, özellikle kaygı üzerinde olumlu bir etki yaratabilir.
Nörotransmitterlerin Rolü:
GABA, serotonin, norepinefrin ve dopamin gibi nörotransmitterler, kaygı düzeyini belirlemede önemli rol oynar. Yoga ve meditasyonun düzenli uygulanması, özellikle GABA ve serotonin seviyelerini artırarak, kaygıyı azaltmada etkili olabilir. Beynin belirli bölgelerindeki aktivasyonlar, bu nörotransmitterlerin salınımını artırarak, daha dengeli bir zihinsel durum yaratabilir.
Meditasyon ile Beyin Elektroensefalografik Ölçümleri:
Alfa ve teta dalgaları gibi beyin dalgaları, meditasyon pratiğiyle ilişkilendirilmiştir. Kaygı düzeyi ile doğrudan bağlantılı olan bu dalgaların, meditasyonla artış gösterdiği gözlemlenmiştir. Bu durum, meditasyonun sadece zihinsel olarak değil, aynı zamanda beyin dalgaları üzerinde de olumlu bir etkisi olduğunu göstermektedir.
Mindfulness ve Mantra Uygulamaları:
Akılda tutma ve mantraların tekrarlanması gibi meditasyon teknikleri, dikkat odaklanması ve duygusal denge üzerinde olumlu etkiler yaratabilir. Özellikle, mindfulness meditasyonu, tehditkar durumlardan uzaklaşmaya yardımcı olarak, kaygı düzeyini azaltabilir. Araştırmalar, bu tekniklerin kaygı bozuklukları olan bireyler üzerinde olumlu sonuçlar doğurduğunu göstermektedir.
Sonuç Paragrafı:
Yoga ve meditasyon, sadece fiziksel sağlığımıza değil, aynı zamanda zihinsel ve duygusal dengeye katkı sağlayarak, değerizlik hissi gibi yaygın duygusal sorunların üstesinden gelmede etkili olabilir. Bu uygulamaların gücü, modern bilimin de desteğiyle, giderek daha fazla araştırma ile kanıtlanmaktadır.
Değerinizi anlamanın ve kendinizi daha iyi hissetmenin yolu, belki de bu kadim uygulamalarda yatıyor olabilir.
Sıkça Sorulan Sorular:
Neden bir insan kendini değersiz hisseder?
Bir insan kendini değersiz hissetmesinin pek çok sebebi olabilir. Özsaygı eksikliği, başkalarıyla karşılaştırma yapmak, başarısızlık duyguları, olumsuz deneyimler veya kişisel geçmişten kaynaklanan etkenler, değersizlik hissine neden olabilir.
Kendimi değersiz hissediyorum, ne yapmalıyım?
Değerli hissetmeyi destekleyen aktivitelere odaklanmak önemlidir. Kendi yeteneklerinizi keşfetmek, kendini kabul etme ve olumlu düşünme alışkanlıkları edinmek, terapi veya danışmanlık desteği almak yardımcı olabilir.
Kendini değerli hissetmek için ne yapmalıyım?
Kendini değerli hissetmek için içsel çalışmalar yapmak gerekir. Kendi başarılarınızı tanımak, kişisel hedefler belirlemek ve bunlara adım adım ilerlemek, kendini ifade etme becerilerini geliştirmek ve olumlu düşünme alışkanlıkları edinmek önemlidir.
Kendini değersiz hisseden kişilere neler söylenebilir?
Empati kurarak, destekleyici ve olumlu ifadeler kullanmak önemlidir. Onların duygularını anladığınızı ifade etmek, onları dinlemek ve değerli olduklarını hissettirecek olumlu geri bildirimler vermek yardımcı olabilir. Ayrıca, yardım aramaları veya profesyonel destek almak konusunda cesaretlendirmek de önemlidir.
Kaynakça:
Anc Sci. Author manuscript; available in PMC 2016 Apr 1.
Published in final edited form as:
Anc Sci. 2015 Apr; 2(1): 13–19.
doi: 10.14259/as.v2i1.171